Komentarze: 0
Po upadku powstania listopadowego, wysłała Polska na Zachód czoło narodu - wszystko,
co w szeregach ludności swojej najlepszego i najdostojniejszego pod moralnym i umysłowym,
na miłości Ojczyzny opartym, posiadała względem. Europę zalały polskie narodowe
sławy i polskie narodowe cnoty, reprezentowane przez doletnie powagi i z ław szkolnych
młodzież, przez dostojników wysokich i tę gromadę szarą, co działa moskiewskie „czarnemi
od pługa zdobywała rękami”. Całe to wychodźctwo, żyjąc i oddychając ojczyzną, a przystosowując
się do środowiska, w którem przebywało, urabiało się na modłę oryginalną, zasługującą
na to, ażeby się z nią zapoznać.
Zapoznać się z nią należy nie dla samej ciekawości tylko. Doba emigracyjna polska, objęta
latami 1831 i 1864, jest ważną w dziejach Polski epoką - epoką w której się na pół dokonało,
poczęte na sejmie czteroletnim, sankcyonowane przez powstanie Kościuszkowskie, narodu
szlacheckiego przeobrażanie się demokratyczne.